2024-yilda O‘zbekistonning davlatga qarashli oliy ta’lim muassasalari (OTM) umumiy hisobda 11,95 trillion so‘m daromad ko‘rgan. Bu mablag‘ asosan talabalardan tushgan to‘lovlar va davlatdan ajratilgan subsidiyalar hisobiga yig‘ilgan.
Daromadlar qanday shakllandi?
- To‘lov-kontrakt asosida o‘qiyotgan talabalar bergan to‘lovlar — 7,9 trillion so‘mni tashkil etdi. Bu jami daromadning 66% dan ko‘proq qismini egallaydi.
- Davlat byudjetidan ajratilgan subsidiyalar — 3,58 trillion so‘m (ya’ni 30%).
- Rivojlantirish ishlari va boshqa xizmatlar hisobidan — 469,2 milliard so‘m (3,9%).
Bu raqamlar oliy ta’lim tizimining moliyaviy tomondan davlatga emas, asosan kontrakt asosida o‘qiyotgan talabalar to‘lovlariga bog‘lanib qolayotganini ko‘rsatadi.
Eng ko‘p daromad olgan universitetlar
| 1 | Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti | 927,5 mlrd so‘m |
| 2 | O‘zbekiston Milliy universiteti | 574,6 mlrd so‘m |
| 3 | Qoraqalpoq davlat universiteti (Berdaq nomidagi) | 475,9 mlrd so‘m |
| 4 | O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti | 473,9 mlrd so‘m |
| 5 | Jizzax davlat pedagogika universiteti | 423,9 mlrd so‘m |
Sof foyda bo‘yicha yetakchilar
Ba’zi OTMlar nafaqat daromad ko‘rgan, balki ortiqcha mablag‘ bilan yilni yakunlagan:
- Toshkent moliya instituti — 165,96 mlrd so‘m sof foyda;
- Jizzax davlat pedagogika universiteti — 76,17 mlrd so‘m.
Ammo ba’zi OTMlar zarar bilan ishlagan
2024-yilda 12 ta universitet yilni zarar bilan yakunlagan. Ulardan ba’zilari:
| 1 | Samarqand davlat universiteti | -37,98 mlrd so‘m |
| 2 | Samarqand iqtisodiyot va servis instituti | -37,92 mlrd so‘m |
| 3 | Qoraqalpoq davlat universiteti (Berdaq nomidagi) | -36,99 mlrd so‘m |
| 4 | Navoi davlat pedagogika instituti | -32,9 mlrd so‘m |
| 5 | Urganch davlat universiteti | -23,58 mlrd so‘m |
Bu holat ayrim OTMlarda xarajatlar daromaddan yuqori bo‘lganini ko‘rsatmoqda.
Eng kam daromad ko‘rgan filial
Sankt-Peterburg davlat universitetining Toshkent filiali — atigi 2,4 mlrd so‘m daromad olgan.
Davlat OTMlarining aksariyati o‘z faoliyatini asosan kontrakt asosida ta’lim olayotgan talabalar to‘lovlari hisobiga yuritmoqda. Bu esa oliy ta’limda moliyaviy barqarorlikni ta’minlash uchun kontrakt narxlari va talaba sonining muhim ahamiyatga ega ekanini ko‘rsatadi. Zarar bilan ishlayotgan OTMlar moliyaviy boshqaruvni qayta ko‘rib chiqishi, mablag‘larni tejash va qo‘shimcha daromad manbalarini topishi zarur.
Ma’lumotlar Pinkod.uz‘dan olindi va qayta ishlandi.
