Biznesreport.uz nashri Commeta Uzbekistan tashkiloti asoschisi Sardor Berdiyevdan intervyu oldi. Unda tashkilotning maqsadi, uning ishlash jarayoni, shuningdek biznes faoliyatidagi qiyinchiliklar haqida suhbat qilindi.
Commeta Uzbekistan qanday tashkilot?
Commeta – ijtimoiy sohalarga IT yechimlar taqdim etuvchi innovatsion kompaniya. Bizning vazifamiz – texnologiya yordamida jamiyat muammolariga samarali yechim topish va insonlarning hayotini yanada qulay qilishdir.
Commeta o‘z mahsulotlari orqali foydalanuvchilarga raqamli xizmatlar va platformalar taqdim etadi, bu esa nafaqat qulaylik yaratadi, balki sifatli va samarali xizmatlarni ta’minlaydi. Biz ijtimoiy mas’uliyatni ustuvor vazifa sifatida ko‘rib, texnologiyalarni jamiyat foydasiga yo‘naltirishni maqsad qilganmiz.
Nimalar bilan shug’ullanasizlar?
Tashkilot bazasida ijtimoiy sohani avtomatlashtirib beradigan IT yechimlar taklif etamiz. Hozirgi kunga kelib tashkilotni o’ziga xos startap studio deb nomlamoqdamiz.
Klassik IT xizmatlar ko’rsatib tayyor pul topish imkoniyati bo’lganda, nimaga xayriya, metsenatlik va iste’molchilik madaniyati shakllanishi uchun harakat qilish kerak?
Ajoyib savol! Fikrimcha, o‘zini hurmat qilgan har qanday tashkilotning faoliyatining 15-30 foizi ijtimoiy yo‘naltirilgan bo‘lishi shart. Bunday yondashuv nafaqat kompaniya jamoasining ruhiyatini ko‘taradi, balki tashqi auditoriya oldida to‘g‘ri imidjni shakllantiradi.
Misol uchun, kompaniya ijtimoiy loyihalarda faol ishtirok etganida, mijozlar va hamkorlar buni qadrlab, kompaniyaga bo‘lgan ishonchi ortadi. Bu esa nafaqat imidjni mustahkamlaydi, balki uzoq muddatda biznesning barqarorligini ham oshiradi. Jamiyatga foyda keltirish orqali kompaniya o‘z faoliyatini biznesdan tashqari ijtimoiy qiymatga ega bo‘lishini ta’minlaydi.
Hissa – O’zbekistondagi barcha xayriya, «donation» va ixtirochilarni qo’llab-quvvatlashga qaratilgan to’liq avtomatlashtirilgan tizimdir. Bizning platforma orqali hozirda istalgan xayriya tashkiloti o’zining maqsadlari uchun xayriya mablag’larini yig’ish imkoniyatiga ega. Eng asosiysi loyihaning barcha imkoniyatlari ham tashkilotlar uchun ham foydalanuvchilar uchun mutlaqo bepul.
Metsenat – mamlakatimizda metsenatlik faoliyatini kutarishga va uni avtomatlashtirishga yo’naltirilgan loyiha. Hozirgi kunga kelib loyihamiz orqali 7 mlrd ga yaqin summalik kontrakt va umuman o’qish xarajatlarini qoplanib berilgan. Asosiy maqsad bu ta’lim sohasida metsenatlik bilan shug’ullanayotgan tashkilot va odamlarni kerakli auditoriya bilan birlashtirishdir.
“Sharh” – O‘zbekiston uchun innovatsion baholash platformasi.
“Sharh” – bu O‘zbekistonda bizneslar va mijozlar o‘rtasida ishonchli muloqotni ta’minlaydigan noyob IT mahsulot. Platforma foydalanuvchilarga xizmatlar va mahsulotlar haqidagi fikr-mulohazalarni osongina qoldirish, ularga baho berish va ishonchli ma’lumot olish imkonini beradi. Biznes egalari esa o‘z mijozlarining ehtiyojlarini chuqurroq tushunish va xizmat sifatini oshirish uchun “Sharh” platformasidan foydalanishlari mumkin.
Sharh – bu nafaqat xizmatlar haqida fikr almashish joyi, balki mijozlar va tadbirkorlar uchun umumiy rivojlanish maydonchasidir.
Validation – shaxsiy ma’lumotlarni tasdiqlashning ishonchli yechimi.
Validation – bu O‘zbekistonda shaxsiy ma’lumotlarni xavfsiz va tezkor tasdiqlash uchun mo‘ljallangan innovatsion platforma. Foydalanuvchilar uchun bu – onlayn xizmatlardan foydalanishda qulaylik va xavfsizlik, tashkilotlar uchun esa ma’lumotlarni ishonchli tekshirish va qog‘ozsiz jarayonlarga o‘tish imkoniyatini taqdim etadi.
Validation yordamida foydalanuvchilar o‘z ma’lumotlarini bir marta ro‘yxatdan o‘tkazib, turli xizmatlarda qo‘llashlari mumkin. Bu esa vaqtni tejaydi va qo‘shimcha qiyinchiliklarni bartaraf etadi.
Validation – bu raqamli davrda ma’lumotlar xavfsizligi va qulayligini ta’minlashga qaratilgan zamonaviy yechim.
“Sharh”ni joriy qilishda, uni odamlarga o’rgatishda yuzaga kelgan va kelayotgan asosiy qiyinchiliklarni sanab bera olasizmi?
“Sharh”ni joriy qilishda va uni odamlarga o‘rgatishda uchrayotgan asosiy qiyinchiliklardan biri — bu foydalanuvchilar o‘rtasida raqamli savodxonlik darajasining turlicha ekanligidir. Ba’zi odamlar uchun platformadan foydalanish juda oson bo‘lsa, boshqalariga asosiy funksiyalarni tushuntirish talab etiladi. Shuningdek, odamlarda xizmatlarga fikr qoldirish madaniyatini shakllantirish ham vaqt talab qiladigan jarayon. Ko‘pchilik hali ham o‘z mulohazalari muhimligini va bizneslarning rivojlanishiga ta’sir ko‘rsatishini tushunmaydi.
Bundan tashqari, ba’zi biznes egalarida ochiq fikr-mulohazalarni qabul qilishga tayyorlik pastligi kuzatiladi. Bu platforma orqali mijozlar bilan muloqot qilish va sifatni oshirishga imkoniyat sifatida qarashlari uchun ularga ham ko‘maklashyapmiz.
Biz bu qiyinchiliklarni hal qilish uchun doimiy ravishda foydalanuvchilarni o‘qitish, platformani yanada qulay va sodda qilish hamda biznes egalariga tushuntirish ishlarini olib bormoqdamiz.
Sizningcha O’zbekistonda startap qilish osonmi yoki qiyin?
O‘zbekistonda startap qilish osonmi yoki qiyinmi degan savolga aniq bir javob berish qiyin, chunki bu ko‘plab omillarga bog‘liq. Yaxshi tomoni, hozirgi vaqtda mamlakatda IT texnologiyalarni rivojlantirish uchun imkoniyatlar va qo‘llab-quvvatlash dasturlari tobora ko‘payib bormoqda. Masalan, IT-Park, grantlar va akseleratsiya dasturlari startaplarni rivojlantirish uchun yaxshi zamin yaratmoqda.
Biroq, qiyinchiliklar ham mavjud. Ulardan biri bozorda tajriba va bilim yetishmasligi. Ko‘plab yoshlar startapni qanday boshlash, uni to‘g‘ri boshqarish va investitsiyalarni jalb qilish borasida yetarli ma’lumotga ega emaslar. Shuningdek, foydalanuvchilar orasida raqamli mahsulotlarni qabul qilish madaniyatining pastligi ham muammolardan biri.
Yana bir muhim omil — startapni boshlash uchun barqaror biznes-reja, kuchli jamoa va resurslarning yetarli bo‘lishi talab qilinadi. Bu jihatlar ta’minlansa, O‘zbekistonda startap qilishning muvaffaqiyatli bo‘lishi mumkin. Muhimi, qat’iyat va to‘g‘ri strategiya.
Sun’iy idrok odamning o’rning egallaydimi?
Sun’iy idrok odamning o‘rnini to‘liq egallaydi deb bo‘lmaydi, lekin u ko‘plab sohalarda inson faoliyatini yengillashtiradi va optimallashtiradi. Sun’iy idrok odamlarga monoton, murakkab yoki xavfli vazifalarni bajarishda yordam beradigan vosita sifatida ishlab chiqilgan. Misol uchun, ishlab chiqarishda avtomatlashtirilgan tizimlar yoki tibbiyotda tashxis qo‘yish uchun ishlatiladigan algoritmlar odam mehnatini osonlashtiradi va samaradorlikni oshiradi.
Shu bilan birga, inson o‘zining hissiyoti, ijodkorligi, ijtimoiy muloqot qilish qobiliyati va murakkab axloqiy masalalarni hal qilishdagi noyoblikni saqlab qoladi. Sun’iy idrok texnologiyalariga qaramay, ularga rahbarlik qiluvchi, ularni boshqaruvchi va to‘g‘ri yo‘naltiruvchi inson faktori doimiy ahamiyatga ega bo‘ladi.
Sun’iy idrok odamning o‘rnini egallash emas, balki inson bilan birga ishlash orqali rivojlanishni maqsad qiladi. Muhimi, texnologiyalardan qanday foydalanishimiz va ularni inson manfaatlariga xizmat qildirishdir.
Sardor Berdiyevning hayotiy va professional prinsiplari?
– Jamoa va hamkorlik – kuchli jamoa qurish va qo‘llab-quvvatlash.
– Mas’uliyatlilik – har bir qaror uchun javobgarlikni his qilish.
– Oila qadri – yaqinlar manfaatini birinchi o‘ringa qo‘yish.
Hozirgi zamon rahbaridan (lider) qanday ko’nikmalarga ega bo’lish talab etiladi?
Hozirgi zamon rahbari strategik fikrlash, moslashuvchanlik, innovatsiya, jamoani motivatsiya qilish, emotsional intellekt, tezkor qaror qabul qilish va texnologik savodxonlikka ega bo‘lishi kerak. Shuningdek, u ijtimoiy mas’uliyatli, doimiy o‘qib rivojlanadigan va o‘z amallari bilan o‘rnak bo‘ladigan lider bo‘lishi zarur.
